Anne ile baba adayları, hamilelik sürecinin sağlıklı ve huzurlu geçmesi için tüm tedbirleri alsalar da hesapta olmayan meseleler gelişebiliyor. Bu sıkıntıların başında gelen ‘gebelik diyabeti’ hem annenin hem bebeğin sıhhatini tehdit ediyor. O denli ki erken doğum riskini artırıyor, anne adayında yüksek tansiyonu ve gebelik zehirlenmesini tetikleyebiliyor, irite gelişim geriliğine yol toksuzabiliyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Esra Boyar, bilhassa kaygılı anne baba adaylarını, teşhis ve tedavi konusunda, “Toplumdaki yaygın inanışın bilakis, şeker yükleme testi çağdaş derece inançlı ve yararlıdır. Şeker yükleme testinden değil diyabetten kaygı edilmeli” kelamlarıyla uyarıyor. Hamilelik sürecinin oluşturduğu hormon istikrarındaki değişimlerin tetiklediği bir durum olarak görülen gebelik diyabeti doğumla birlikte ortadan kalktığı için ‘geçici diyabet’ olarak da tanımlanıyor. Lakin, hamilelik boyunca anne adayının ve bebeğin sıhhatini tehdit etmesi nedeniyle nizamlı takiplerle denetim altında tutulması gerekiyor. Saptanması ise hayli basitçe; hamileliğin 24 ila 28. haftaları ortasında yapılan şeker yükleme testi, gebelik diyabeti olup olmadığını gösteriyor.
En kıymetli riskyanlış beslenme alışkanlığı
Dünyada gebelik diyabeti riski yüzde 1 ila 14 ortasında görülürken ülkemizde bu oranlar yüzde 2.6 ila 27.9 ortasında değişkenlik gösteriyor. Bu nedenle bilhassa ülkemizde hamilelik sürecinde veyenirasında kan şekeri takibine dikkat edilmesi gerekiyor. Gebelik diyabetine yol acıkmışan en değerli sorunun sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz ömür stili olduğuna dikkat çeken Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Esra Boyar, “Hareketsizlik ve tertipli idman alışkanlığının olmaması diyabetin ortaya çıkma ihtimalini arttırıyor. Bunun yanında tabi ki en kıymetli faktör beslenme alışkanlığının ziyadesiyle olmaması. Beslenme varlıklı formda planlanmalı, şahsa özel yapılmalı. Hazır yemek alışkanlığı, paketli besin tüketmek, fazla karbonhidrat, gluten ve rafine şeker tüketmek, organik besine ulaşmakta zahmet muazzam risk oluşturuyor” diyor. Ayrıyeten kilolu gebe kalmış olmak, ailede diyabet hastalığı hikayesi, bir evvelki hamileliktebüyük minik doğurmuş olmak ya da diyabet üzere etkenler gebelik diyabeti riskini daha da artırıyor.
Gelişim geriliğine bile neden olabiliyor
Uzmanlar tarafından tıbbi tedbir alınabilen en kıymetli multisistem hastalığı olarak kabul gören gebelik diyabeti hem annenin hem bebeğin sıhhatini tehdit ediyor. Örneğin anne adayında yüksek tansiyonu ve gebelik zehirlenmesini (preeklampsi) tetikleyebiliyor. Bebeğinbüyük sevimli olmasına ya da gelişim geriliğine neden olabiliyor. Bunların yanı sıra cücete olağandan yüzde 1 ila 3 oranında daha fazla hudut sistemi hastalıklarına; yüzde 3 ila 5 oranında daha fazla sindirim sistemi ve metabolik meselelere yol yoksullukabiliyor.
Şeker yükleme testi gereklidir
Risk kümesinde olan anne adaylarına hamileliğin erken devirlerinde; risk taşımayanlara ise 24-28 haftalar ortasında Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT) ya da öteki ismiyle şeker yükleme testiyle ‘gebelik diyabeti’ testi yapılması öneriliyor. Şeker yükleme testinin tüm anne adayları için epey inançlı ve yararlı olduğunun altını çizen Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Esra Boyar, şunları söylüyor: “Şeker yükleme testi, anne ve bebek sıhhati için en kıymetli testler ortasındadır ve hakikatlikle ziyan vermez. Bu yüzden anne ile baba adaylarının dehşetli sorularına cevaben ‘şeker yükleme testinden değil diyabetten ürküntün’ diyoruz. Testin sonucuna nazaran, anne adayı ya bu hususta eğitimli diyetisyen tarafından verilen diyetle takip ediliyor ya da ziyadesiyle gelmezse zekiliye ile endokrin tabiplerinin teklifiyle insülin tedavisine başlanıyor ve yakından takip ediliyor. Gebelik diyabeti olan anne adayının diyet ve /veya medikal tedavinin yanında kendisi de meskende acıkmışlık tokluk şeker takiplerini yapması ve doktorunu bilgilendirmesi değer taşıyor”
Gebelikte ortaya çıkan diyabetin doğumyenirasında muazzamam etme ihtimali çağdaş yıl ortalama yüzde 2 iken bu ihtimal 10 yıl içinde yüzde 5 ila 10’a kadar çıkabiliyor. Bunu tespit etmek için ek risk faktörü varsa 6. haftada, yoksa 12. haftada,yeni yıl bitince ve 3. yılda şeker yükleme testinin tekrar edilmesi isteniyor.
Sebze, meyve ve tahıl yüklü beslenin
Gebelik diyabeti saptanan anne adaylarının her şeyden evvel beslenme alışkanlıklarını düzenlemeleri ve kesinlikle idman yapmaları gerekiyor. Glutenli, genetiği değiştirilmiş, paketli, hazır besinlerden bilhassa kaçınmaları; sağlam ve kaliteli su tüketmeleri; tercihen zerzevat, meyve ve tahıl gecikmelilıklı olsa da öğün sayısı, ölçüsü ve niteliği bireye özel olarak hazırlanan bir diyet uygulamaları tavsiye ediliyor. Ayrıyeten kan şekeri düzeylerini iştahlı /tok olarak takip ederek doktorlarını bilgilendirmeleri dev ehemmiyete sahip. Dr. Esra Boyar, gebelik diyabeti tanısı konulan anne adaylarının, hekim onayını alarak, haftada 3 gün ortalama 150 dakika olmak şartıyla, en az bir spor koluna ya da antrenman programına yönlenebileceklerini belirtiyor
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
