Prof. Dr. Alphan, obezitede birinci tedavi metodunun sağlıklı beslenme ve fizikî olarak etkin olmayı da içeren hayat stili değişikliği olduğunu söyledi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. M. Emel Alphan, 22 Mayıs Avrupa Obezite Günü münasebetiyle yaptığı toksuzıklamada kıymetli bir halk sıhhati sorunu olan obeziteyle çabada yapılması gerekenlere dikkat çekti.
Obezite dünyada yaygınlaşan bir halk sıhhati sorunu
Dünya Sıhhat Örgütü’ne (DSÖ) nazaran obezitenin, “vücutta sıhhati bozacak seviyede ziyadesiyle yağ depolanması” olarak tanımlandığını belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Obeziteyeterli güç tüketimi,yetersiz güç harcaması (sedanter hayat biçimi, düşük Dinlenme Metabolik Sürat – DMH) yahut her ikisinin neden olduğu uzun müddetli güç dengesizliği ile kişinin genleri ve etrafı ortasındaki kompleks etkileşimlerinin bir modernucu olarak gelişen kronik bir hastalıktır. Obezite, dünyada ve ülkemizde giderek artan bir halk sıhhati problemidir. Global muhtaçıdan epidemik boyuta ulaşan obezite, farklı etnik özellikteki tüm toplumlarda yaygındır. Günümüzde çevresel faktörler, genetik yatkınlık, kültürel, sosyo-ekonomik etkenler ve insan davranışları ortasındaki karmaşık etkileşimlere bağlı olarak obezite insidansında değişiklikler olabilir” dedi.
2035’e kadar 3,3 milyar aşırıin etkilenebileceği varsayılıyor
DSÖ datalarına nazaran, tüm dünyada fazla kiloluluğun ve obezitenin prevalansınınyeni 50 yıldır giderek arttığına dikkat çeken Prof. Dr. M. Emel Alphan, “2008 yılında 18 yaş ve üzeri obez ve varlıklı kiloluların sayısı 1,8 milyar iken, 2020 yılında 2,2 milyardan daha fazlayeterliin fazla kilolu ya da obez olduğu bildirilmiştir. 2035 yılına kadar yaklaşık 3,3 milyar aşırıin obeziteden etkilenebileceği varsayılıyor. 2020’de aşırılerde obezitenin yüzde 42 olduğu belirtilirken, 2035’te ise yüzde 54’ünün obez olacağı varsayım ediliyor” dedi.
Obezite çocuk ve gençlerde de artış gösteriyor
Obezitenin çocuk ve gençlerde de benzerlik gösterdiğini belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “5 ila 19 yaş ortası gençlerde 1990’da yalnızca yüzde 8 olan bu oranın 2022 yılında yüzde 22’ye yükseldiği belirtilirken, 2035 yılında ise yüzde 39’un üzerine çıkması bekleniyor” diye konuştu.
Avrupa’da pek çok hastalığın sebebi obezite
Obezitenin değerli sıhhat meselelerine yol kahvaltıtan ölmetığına dikkat çeken Prof. Dr. M. Emel Alphan, “DSÖ’nün data tabanına nazaran; obezite Avrupa’daki yetişkinlerde hipertansiyonun yüzde 55’inin, kalp hastalıklarının yüzde 35’inin, Tip 2 diyabetin yüzde 80’inin sorumlusudur ve bunların her yıl 1 milyondan fazlası vefat ile sonuçlanmaktadır” diye konuştu.
Avrupa’da son sıradayız
Türkiye’nin obezite oranı açısından dünyada 17’nci, Avrupa’da ise birinci sırada yer aldığını belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “2024 yılına gelindiğinde Türkiye’de 15 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 32,1’inin obez, yüzde 34,6’sının ise fazla kilolu olduğu, toplamda ise bu oranının yüzde 66,7 ye ulaştığınıkonuşmak mümkün. Türkiye’de obeziteye ait hastalıklardan olan diyabet, koroner kalp hastalığı, felç ve kanserden 2,4 milyon kişinin etkilendiği DSÖ-2024 raporunda belirtilmiştir” dedi.
Obezite hastalık riskini artırır, hayat kalitesini yetersizcül etkiler
Obezitenin birçok sıhhat problemine neden olduğunu yahut var olan problemleri şiddetlendirdiğini vurgulayan Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Obezite, kalp-damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, inme (felç), kimi kanser cinsleri, teneffüs sistemi hastalıkları, eklem ve kemik hastalıkları, safra kesesi hastalıkları, karaciğer yağlanması, uyku apnesi, depresyon, muhtaçlık, cinsel fonksiyon bozuklukları, cilt hastalıkları üzere hastalıkların riskini arttırır. Obezite ayrıyeten hayat kalitesini ve müddetini de ziyanlı etkiler” ikazında bulundu.
Obezitede altta yatan faktör tedavi edilmeli
Obezitenin sedanter hayat stili ve ziyadesiyle besin alımını destekleyen sosyo-kültürel etrafta geliştiğini kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Enerji alımının artması ve güç harcanmasının azalması ile dokularda yağ birikimi olur. Lakin yalnızca beslenme durumu düzeltilerek obezite tedavisi mümkün değildir. Obezitenin nedenleri genetik faktörler, hormonal nedenler, birtakım hastalıklar, çeşitli vilayet iştahlıların kullanımı, uyku bozuklukları (vardiyalı çalışma), çevresel, ruhsal, sosyo-ekonomik faktörler, iklim değişikliği formunda sayılabilir. Öncelikle obeziteye neden olan altta yatan faktörün tedavi edilmesi gereklidir. Obeziteye neden olan pek çok faktörün varlığından ötürü obezitenin tedavisi de hayli güçdur” diye konuştu.
Obeziteyle çaba çok taraflı olmalı
Obeziteyle gayretin çok istikametli olması gerektiğini belirtenProf. Dr. M. Emel Alphan, “Obezitenin önlenebilmesi için bireylerin, bireyleri oluşturan ailenin ve hasebiyle bütün toplumun sağlıklı beslenme ve fizikî olarak hareketli olması için bilinçlendirilmesi, eğitilmesi ve hem sağlıklı beslenmenin hem de hareketli olmanın davranış biçimine dönüştürülmesi gerekir. Bunu başarmak çok karışıkdur. Bütün toplumlarda obezite ile çaba programları vardır fakat obezite ile ilgili belirlenen gayeye ulaşmanın nitekim çok karışık olduğu çabucak hemen bütün toplumlarda giderek artan obezite prevalansından anlaşılmaktadır. Türkiye’de de Sıhhat Bakanlığı’nın yürüttüğü Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı yanlışsız ve Çocukluk Çağı Obezitesinin Önlenmesi ve Fizikî Aktivite Aksiyon Planları yapılıp raporlar yayınlanmaktadır” dedi.
Obezitede tedavi sistemi: Beslenme ve hayat usulü değişikliği
Obezitede tedavi sisteminin sağlıklı beslenme ve hayat şekli değişikliği olduğunu kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Aslında obezitedeki birinci tedavi usulü de bu raporlardan anlaşılacağı üzere, sağlıklı beslenme ve fizikî olarak etkin olmayı da içeren hayat şekli değişikliğidir” dedi.
Sağlıklı beslenme modeli hayata geçirilmeli
Sağlıklı beslenmenin tanımını yapan Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Sağlıklı beslenme az yağlı süt ve eserleri, yağsız et, balık, tavuk, yumurta ile kurubaklagiller ve az ölçülerde kabuklu kuruyemişleri de içeren, rafine olmayan tam tahıllardan ve günde 5-10 porsiyon zerzevat ve meyveden oluşan bir beslenme modelidir. Doymuş yağ ve trans yağ içermeyen, az ölçüde doğasel sıvı yağ (zeytinyağı ve öbür botaniksel yağların karışımı) kullanılarakakşam yemeğilerin yapılması, şeker ve şekerli besinler ile içeceklerin en az seviyede alınması ve su tüketiminin arttırılması da güç istikrarı ve obeziteye bağlı hastalık risklerini en aza indiren bir yaklaşım olacaktır. Bu usul beslenme modelleri, tüm dünyada sağlıklı olduğu kabul edilmiş olan Akdeniz diyeti, DASH diyeti ile vejetaryen beslenmedir” diye konuştu.
Popüler diyetlere dikkat!
Popüler diyetlerin risklerine dikkat çeken Prof. Dr. M. Emel Alphan, kelamlarını şöyle tamamladı: “Zayıflamak hedefiyle aralıklı kısırlık diyetleri, ketojenik diyet, kan kümesi diyetleri, alkali diyet yahut tek besin diyetleri üzere tanınan diyetlere yönelmek kısa vadede zayıflamayı sağlasa da bu cins diyetlerin uzun vadede uygulanabilirliği ve ömür uzunluğu sürdürülebilir olması mümkün olmadığı üzere birtakım hastalıkların oluşturma riskini arttırdıkları da bir gerçektir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
