Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Teknoloji Anabilim Kolu Öğr. Gör. Dr. Michael Duncan Yoho’nun yürütücülüğünü üstlendiği “Deniz Organizmalarındaki Mikroplastik Çalışmaları İçin yepyenilikçi Bir Yaklaşım: Radyoişaretleme ve Radyo-görüntüleme (PET)” projesi TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Proje kapsamında deniz organizmalarının mikroplastik alımına ait radyoişaretleme çalışmalarının kullanıldığı yepisyeni uygulama olacak.
Proje takımını makamındayavaşlayarak tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “ Nükleer Bilimler Enstitümüz ve Su Eserleri Fakül hijyenik öğretim üyeleri iş birliğinde deniz organizmalarının mikroplastik alımına yönelik geliştirdikleri proje TÜBİTAK’tan dayanak aldı. Deniz evcil hayvanlarının mikroplastik alımına tahlil önerisi sunan projeleri için hocalarımıza tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyet öyküsülar diliyorum” dedi.
Okyanus ve denizlerde bulunan toplam plastik ölçüsünün on milyon tona ulaştığını tabir eden Öğr. Gör. Dr. Michael Duncan Yoho, “Plastik eskitme ölçüsünün 2050 yılına kadar üçsoğukna ulaşacağı öngörülüyor. Plastik eskitmelar okyanus ve denizlerde parçalanarak mikro boyutlara kadar küçülmektedirler. Mikroplastik ölçüsündeki bu artış, global besin kaynaklarına değerli bir tehdit oluşturmaktadır. Örneğin, mikroplastiklerin istiridye ve balıklarda üreme bozukluğuna, kilo alımının azalmasına ve karaciğer hastalıklarına yol açıyor. Sardalya, hamsi, midye üzere muazzam ölçüde suyu süzerek beslenen organizmalar, daha yüksek oranlarda mikroplastiği bünyelerine almaktadır. Bu durum bilhassa deniz eserleri tüketiminin yüzde 38’inin sardalya ve hamsiden oluştuğu Türkiye için kıymetlidir. Mikroplastiğin gelecekteki Türkiye ve dünya deniz hayvan türüları üzerindeki tesirini iddia etmek için gerçekçi ve titiz mikroplastik tutulumu ve biyotoksisite çalışmalarına ihtiy fakir duyulmaktadır” dedi.
“Yüksek mikroplastik alımları deniz canlılarında boğulmaya neden oluyor”
Proje hakkında ayrıntılı bilgi veren Öğr. Gör. Dr. Yoho, “Projeye başlamadan evvel ilgili laboratuvar çalışmalarındaki temel sorun, deneylerde kullanılan mikroplastik ölçüsünün gerçekçi olmamasıdır. Bu çalışmalar mikroplastiklere maruz kalan deniz organizmalarını incelemektedir. Karaciğer, mide ve öbür organlardaki mikroplastiklerin ölçüsü belirlenmektedir. Günümüzde, bu mikroplastiklerin tahlili için floresan boyalar kullanılmaktadır. Lakin floresan işaretleme, potansiyel sızıntı, kontaminasyon ve düşük hassasiyet nedeniyle eleştirilmektedir. Bu düşük hassasiyet, otdakinden 10 bin kat yahut daha yüksek mikroplastik dozlarına yol iştahlımaktadır. Yemleme sırasında yüksek mikroplastik konsantrasyonları deniz canlılarında öksürüğe, boğulmaya ve iştahın azalmasına neden olmaktadır. Bu gerçekçi olmayan davranış ve yüksek dozlar, taraflıyeniuçlara ve gerçekçi olmayan tesirlere yol acıkmışmaktadır. Bu çalışmada, mikroplastik alımı ve biyotoksisite çalışmalarında kullanılan mikroplastik ölçüsünü kolossal ölçüde azaltmak için, nükleer tıpta yaygın olarak kullanılan son derece hassas radyoişaretleme formülü kullanılacak. Bu metodun avantajları, radyasyon ölçümlerinde mevcut olan arka ortamın düşük olması, yüksek güçlü sinyallerin uzun menzili ve daha ülkü dedektörler sayesinde elde edilen yüksek randıman olarak sayılabilir. Bu geliştirilmiş hassasiyet, mikroplastik alımı ve biyotoksisite çalışmalarında mikroplastiklerin önemli oranda azaltılmasına imkan tanıyacak” dedi.
İlk kere radyoişaretleme prosedürü kullanılacak
Deniz organizmalarının mikroplastik alımına ait radyoişaretleme çalışmalarının kullanıldığı taze uygulama olduğunu söz eden Öğr. Gör. Dr. Yoho, “Mikroplastikler ile nükleer tıpta kullanılan tekniklerin birleşimi, gerçekçi olmayan deney şartları sıkıntısına yönelik orijinal bir tahlil önerisi olacak. Bu formül, deniz organizmalarının mikroplastik alımına ait radyoişaretleme çalışmalarının kullanıldığı çağdaş uygulama olacak. Ayrıyeten Türkiye’deki nükleer tıp uzmanlık ve altyapısı, mikroplastik araştırmalarını bir yepyeniraki basamağa taşıyacak kusursuz bir pozisyondadır. Proje kapsamında, Ege Denizi’nden yakalanan sardalya balıkları, Urla’daki hayvanat bahçe balık yaşatma tesisindeki ortama alıştırılacak. Daha modernra, sardalyalar Nükleer Bilimler Enstitüsü’ndeki akvaryumlara nakledilecek. Pozitron emisyon tomografisi (PET) gibiyeni nükleer tıp teknikleri dahayenira mikroplastiklerin balıklardaki tesirlerini ve taşınmasını araştıracak. birinci nükleer tıp teşhis ve görüntüleme teknikleri, mikoplastik çalışmanın performansını ve yeteneklerini kolossal ölçüde artıracak. Bu taze teknikler, bilim insanlarının artan mikroplastik antika seviyelerinin Türkiye ve global deniz eserleri tedariki üzerindeki tesirlerini iddia etmelerine imkan tanıyacak” dedi.
İş birlikli bir çalışma olduğunu söyleyen Öğr. Gör. Dr. Yoho, “Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü ve Su Eserleri Fakültesi öğretim üyeleri ile bursiyerlerden oluşan proje grubumuz kimyagerler, etraf bilimcileri, deniz biyologları ve su eserleri mühendislerinden oluşmaktadır. Böylece, projemizle Türkiye’nin karşı karşıya olduğu mikroplastik sıkıntısını çözme karışıkluğuna birçok taraftan eşsiz bakış yoksulısı getirilecek. Bu çeşitlilik vazife muvaffakiyet öyküsüsı bahtını arttırmaktadır. Zira; çevresel, bilimsel ve ekonomik olmak üzere üç farklı motivasyon ögesiyle hareket ediyoruz” dedi.
Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Teknoloji Anabilim Kolu Öğr. Gör. Dr. Michael Duncan Yoho’nun yürütücülüğünü üstlendiği projede; Nükleer Bilimler Enstitüsünden Doç. Dr. Ayfer Yurt Kılçar, Prof. Dr. Emin İlker Medine, Prof. Dr. Şenol Sert, Doç. Dr. Banu Yoho, Su Eserleri Fakültesinden Prof. Dr. Bahar Bayhan, Prof. Dr. Celalettin bilgili, Prof. Dr. Cüneyt Süzer, Doç. Dr. Muharrem Hakan Kayk yoksulluk yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
