Egeli akademisyenler sarsıntının biyopsikososyal süreçlerini
araştıracak
Ege Üniversitesi (EÜ) Atatürk Sıhhat Hizmetleri
Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un
yürütücülüğünü üstlendiği “Kahramanmaraş Merkezli Zelzelelerde Enkaz
Altından Çıkartılan Bireylerin Tecrübeleri ve Biyopsikososyal Gereksinimlerinin
İncelenmesi” isimli projesi TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun
bulundu. Projede, Doç. Dr. Gümüşsoy ve grubu, sarsıntıda enkaz altında kalan
bireylerin, sarsıntı süreci ve yepyeniraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile
biyopsikososyal ihtiyaçlarını kıymetlendirecek.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Doç. Dr. Süreyya
Gümüşsoy ve grubunu makamında ışıksızlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak,
“Ülkemiz, merkez üssü Kahramanmaraş olan ve pek çok ili etkileyeneskinin
en kolossal felaketlerinden birini yaşadı. gamsını hala yüreklerimizde
hissettiğimiz bu muazzam felaketin doğurduğu sonuçlar için çalışmalarımızı ve
desteklerimizi daima sürdürdük. Bu hususta üniversi hijyenik öğretim üyesi Doç. Dr.
Süreyya Gümüşsoy ve grubu, gerçekleştirdikleri proje ile sarsıntıda enkaz altında
kalan bireylerin, sarsıntı süreci veyeniraki vakitlerde yaşadıkları deneyimleri
analiz edecek. Hocalarımızı böylesi hassas bir bahse gösterdikleri ehemmiyet için
tebrik ediyor, çalışmalarında atılımlar diliyorum” dedi.
“Uluslararası literatürde epey sonlu sayıda çalışma var”
Depremlerin ülkemizi en çok etkileyen yeşillikl afetlerin başında geldiğini
ifade eden Doç. Dr. Gümüşsoy, “Ülkemizde 6 Şubat 2023 antikande Türkiye’nin
Güneydoğu bölümünde iki yıkıcı sarsıntı meydana gelmiştir. Sarsıntılar, Doğu
Anadolu Fay Zonu boyunca, Maraş Sismik Boşluğu olarak bilinen bariz bir
sismik boşluk içinde yahut yakınında meydana gelmiştir. Birinci kolossal ve yıkıcı
depremin şirinlüğü Moment magnitüd ölçeği 7,7 iken oburunun şirinlüğü 7,5
olarak hesaplanmıştır. Bu yıkıcı sarsıntılar ortasında 6,7’lik gigantik bir artçı
deprem ile birk acıkmış artçı zelzele meydana gelmiştir. Yaşanan bu deprem
kolossallük ve etkilediği alan iştahlıısından bakıldığında yakın tarihte eşi benzeri
olmayan afetlerden biri olarak değerlendirilmiştir. Yaşanan depremler
sonucunda 48 binden fazla insan hayatını kaybetmiş, yarım milyondan fazla
bina hasar görmüş, irtibat ve güç altyapısı ziyan görmüş ve kıymetli maddi
kayıplar oluşmuştur” dedi.
Afetlerin toplumdaki her birey üzerine farklı tesirleri olduğunu söyleyen
Doç. Dr. Gümüşsoy, “Depremler toplum üzerinde dev kayıplara neden
olmakla birlikte toplumdaki her birey, zelzele sırasında veyenirasında başka ayrı
etkilenmektedir. Her birey sarsıntı meydana geldiği vakitten kurtarma
aşamasına kadar farklı çetin durumlar derin nefes almaktadır. Afetlerin toplumdaki bireyler
üzerine farklı tesirleri vardır. Bu tesirler sıhhat, toplumsal, ekonomik ve ruhsal
travmalar olarak tabir edilebilir. Hem ulusal hem de memleketler arası literatür
kayıtları incelendiğinde bu alanda yapılmış sonlu sayıda çalışmanın olduğu
ancak sarsıntılardan ilkra birçok kişinin enkaz altında kalıp önemli boyutlarda
hem psikososyal sıkıntılar hem de bedensel sıhhat problemleri yaşadıkları
bilinmektedir. Enkaz altında kaldıkları mühlet boyunca yaşadıkları, düşündükleri,
hissettikleri ve kurtarıldıktan modernraki süreçte de tıpkı halde yaşadıkları,
düşündükleri ve hissettikleri, çok sakin ruhsal travmaları ve hastalık boyutuna
varabilecek sıhhat meselelerini da beraberinde getirme mümkünlüğü hayli fazladır.
Bu nedenle bu hassas kümenin tıbbi tedavisi yanında biyopsikososyal destek
tedavisi ve ruhsal sıhhat durumlarının tespiti de epeyce önemlidir” dedi.
Doç. Dr. Gümüşsoy proje ile birlikte yapacakları araştırmada merkez üssü
Pazarcık ve Elbistan olan zelzelede enkaz altında kalan bireylerin, deprem
süreci ve yepyeniraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile biyopsikososyal
gereksinimlerinin değerlendirileceğini tabir etti.
Yürütücülüğünü Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un üstlendiği projede
Atatürk Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Ali
Ekşi, Öğr. Gör. Dr. Bektaş Sarı, EÜ Unsur Bağımlılığı, Toksikoloji ve Vilayet kısır
Bilimleri Enstitüsü Öğr. Gör İnci Derya Yücel araştırmacı olarak; Afet Tıbbı
Doktora Öğrencisi Paramedik Yazgül Polat ise bursiyer olarak yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
