EBSO İdare Heyeti Lideri Nadir Yorgancılar, “Büyümede süreklilik son derece kıymetlidir. Lakin büyümenin yüksek enflasyon ve yüksek cari açık ile gerçekleşmesi, gelecek periyotlar için büyüme beklentileri açısından risk oluşturmaktadır” dedi.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) İdare Heyeti Lideri Nadir Yorgancılar, 2023 yılı ikinci çeyreğine ait büyüme bilgilerini kıymetlendirdi.
Ekonominin son dört çeyrektir büyümesinin sevindirici olduğunu, lakin kelam konusu büyümenin evvelki dört çeyrekteki yüzde 8,2’lik büyümenin epeyce gerisinde kaldığını belirten Lider Yorgancılar, “Türkiye, yılın ikinci çeyreğini ağırlaşmış seçim konjonktüründe yaşamıştır. Seçimlerin yanında ekonomik ünitelerin seçimler sonrasına ait olarak bilhassa enflasyon, faiz ve döviz kurlarına yönelik beklentileri de ekonomik faaliyetleri ağır olarak etkilemiştir. Gerçekten özel tüketimin öne çekilmesi, kamunun tüketim harcamalarında gaza basması kelam konusu olmuştur. Münasebetiyle yılın ikinci çeyreği olağandan farklı şartların karar sürdüğü, beklentilerin realize edildiği bir devir olmuştur. Kuşkusuz dünya iktisadında, bilhassa de ihracatımızda birinci sıralarda yer alan ülkelerdeki yavaşlama da büyüme üzerinde tesirli olmuştur. Bu şartlarda Türkiye iktisadı evvelki üç çeyreğe yakın olarak yüzde 3,8 oranında büyümüştür. İktisadın son dört çeyrektir ortalama yüzde 3,8 dolaylarında istikrarlı büyümesi sevindirici olmakla birlikte, bu büyüme evvelki dört çeyrekteki yüzde 8,2’lik büyümenin epey gerisinde kalmıştır. Büyümede süreklilik son derece değerlidir. Lakin büyümenin yüksek enflasyon ve yüksek cari açık ile gerçekleşmesi, gelecek devirler için büyüme beklentileri açısından risk oluşturmaktadır. Tüketimin domine ettiği büyümenin sonuna gelindiğinin sinyalleri de belirginleşmektedir” dedi.
Yorgancılar, “Büyüme bilgilerinin ayrıntılarına bakıldığında, yılın ikinci çeyreğinde büyümeyi üretim tarafından yüzde 6,4 ile hizmetler ve yüzde 6,2 ile inşaat bölümünün, harcamalar istikametinden ise yüzde 15,6 ile özel tüketim ve yüzde 5,3 ile kamu tüketimi ve yüzde 5,1 ile yatırımların çektiği görülmektedir. Kamu tüketimini seçimlerin, özel tüketimi fiyat artış beklentilerinin, yatırımları ise kurlardaki artıştan korunmak maksadının öne çektiği anlaşılmaktadır. Türkiye’nin çok tüketim ile büyümesi ve buna bağlı olarak mal ve hizmet ithalatının yüzde 20,3 artarken ihracatın yüzde 9 gerilemesi, dış kaynak muhtaçlığını ve münasebetiyle da kurlar üzerindeki baskıyı artırıcı bir tesir yaratmıştır” diye konuştu.
2023 yılının ikinci çeyreğinde sanayi bölümünün gösterdiği performansın üzücü olduğunu lisana getiren Yorgancılar, “Yoğun belirsizlik ve hatta öngörülemezlik ortamında dalın yüzde 2,6 oranında küçülmesi kaçınılmaz bir sonuç olmuştur. Sanayi bölümü küçülürken, tarım dalının de cari nüfus artışının gerisinde yalnızca yüzde 1,2 büyüyebilmesi, besin enflasyonu ve fiyat-ücret-fiyat sarmalı yaratmıştır. Bu süreçte, TÜİK datalarına nazaran yılın ikinci çeyreğinde sanayi bölümünde gerçek brüt fiyatlar yüzde 45,5 oranında artarken kişi başına emek verimliliği yüzde 4,2 oranında gerilemiştir. Böylelikle dalda emek maliyeti çok yüksek oranda artmıştır. Yılın ikinci çeyreğinde kesimde istihdamın yalnızca binde 8 oranında artması, bu maliyet artışının doğal bir sonucudur. Bu durumun devam etmesi halinde sanayicimiz daha fazla sermaye ve teknoloji ağır üretim tekniklerine yönelecek ve işsizlik artmaya devam edecektir” sözünü kullandı.
Son çeyrekte kur artışlarının maliyetlerin altında kalmasının da tesiriyle imalat sanayi dalı ihracatında yüzde 5,8’lik bir gerileme yaşandığını belirten Yorgancılar, “Dolayısıyla sanayi bölümü için yılın ikinci çeyreğini ‘kayıp’ olarak tanımlamak mümkündür. Yatırımların yılın birinci çeyreğinde yüzde 3,7; ikinci çeyreğinde ise yüzde 5,1 büyümesi ümit vericidir. Ayrıyeten yılın ikinci çeyreğinde inşaat yatırımları yalnızca yüzde 2,5 oranında büyürken, makine ve teçhizat yatırımlarının yüzde 7,4 üzere yüksek bir oranda artması, endüstrinin mevcut belirsizlik ortamına karşın üretim kapasitesini artırmaya çalıştığını ortaya koymaktadır” dedi.
Türkiye’nin bir yol ayrımında olduğuna dikkat çeken Lider Yorgancılar, şu sözleri kullandı:
“Ya endüstrileşmeyi tekrar önceleyen ve ihracatı güçlendiren bir kulvara, ya da spekülatif dış kaynak girişiyle zorlanmış, tüketim geçişli büyümeyle artan kırılganlık kulvarına gireceğiz. İktisat siyasetlerinde yapılan değişimler bizi ümitlendirmekle birlikte bütünsel bir iktisat programına olan muhtaçlık çok açıktır. Bu çerçevede Eylül ayında açıklanacak olan yeni orta vadeli programın bizlere hem ümit vermesini, hem de kılavuzluk yapabilmesini diyoruz. Yolumuz güçlü ve uzun, fakat güçlü ve bütünsel bir ekonomik program ve ortak akıl ile bu sıkıntıların hepsini aşabileceğimize inanıyoruz. Çünkü Kurtuluş Savaşı ve sonrasında başarılanlar, bu ülkenin beşerinin her türlü zorluğu aşabilecek toplumsal genetik yapıya ve idealizme sahip olduğunu ortaya koymuştur.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
