| Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı ‘muhtemel kanser yapan maddeler’ ortasına aldı Şekerden 200 kat daha tatlı: Aspartam
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’nın ‘muhtemel kanser yapan maddeler’ ortasına aldığı aspartam alkolsüz içecekler, tatlı karışımları, donmuş tatlı ve yoğurtlar, aromalı süt eserleri, zerzevat suları, sakız, diş macunu ve sabah öğünülık cimrince aydınl olmak üzere 6000’den fazla eserde kullanılıyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Tıp Fakültesi Gastroenterohepatoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binnur Pınarbaşı Şimşek, şekerden 200 kat daha tatlı olan bu unsurla ilgili merak edilenleri yanıtladı.
Özellikle diyet yapanların yakından bildiği, şekerden uzak durmak isteyenlerin tercihi aspartam 6000’den fazla eserin içinde bulunuyor. Dünya Sıhhat Örgütü’ne bağlı Memleketler arası Kanser Araştırmaları Ajansı’nın ‘muhtemel kanser yapan maddeler’ ortasına aldığı aspartam nerelerde kullanılıyor? Bu eserleri kullanmak sıhhate nahoş mı? İstinye Üniversitesi (İSÜ) Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Kolu Gastroenterohepatoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binnur Pınarbaşı Şimşek, merak edilen bu soruları yanıtladı.
Şekerden 200 kat daha tatlı
Prof. Dr. Şimşek, aspartamı şöyle özetledi: “Aspartam, şekerden 150-200 kat daha tatlı olup, beyaz toz yapıda ve kokusuz bir tatlandırıcıdır. Aspartam FDA (Amerika Besin ve İlaç Dairesi) tarafından 1974’te onay aldı. Lakin hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda beklenen toksik ve kanserojen tesirleri görülmesi üzerine onay bir yıl modernra askıya alındı. FDA, 1981 yılında beşerler tarafından tüketilen ölçüsünün kanser yapacak sevi sonn çok altında olduğu münasebeti ile aspartamı tazeden onayladı. 1983’ten itibaren de içeceklerde kullanılmasına onay verdi. Aspartamın 1 gramı 4 kilokalori güç sağlar, şekerden 200 kat daha tatlıdır, maliyeti düşük olduğu için kullanımı yalnızca besinleri tatlandırmak maksadıyla olmayıp, 600’den fazla vilayet toksuzta da keşfetmektadır. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran bir kişinin günlük tüketebileceği aspartam ölçüsü kilosu başına 40 mg’ı geçmemelidir.”
“Gazlı içecekler, tatlılığı ve tüketimi fazla olan besin maddeleri”
Aspartamın kullanıldığı eserlerle ilgili de konuşan Şimşek, şunları söyledi: “Aspartam aroma modifikasyonu emeliyle besinlere yüzde 0.01, tatlılğı arttırmak için ise yüzde 0.6 düzeyindesoğuklmaktadır. E951 numaralı besin katkı hususudur. Besinlere ek edilecek aspartam ölçüsü besinin pH kıymetine, sıcaklığa, viskozite, toplam kuru husus ve eserin spesifik aromasına nazaran değişiklik göstermektedir. Alkolsüz içecekler, tatlı karışımları, donmuş tatlı ve yoğurt, aromalı süt eserleri, toz içecek karışımları, kahvelere konulan aromalı şuruplar, zerzevat suları, sakız, çiğnenebilir multivitamin, diş macunu ve kahvaltılık cimrince aydınl olmak üzere 6000’den fazla eser içinde ortaya çıkarmaktadır. Gazlı içecekler, tatlılığı ve tüketimi fazla olan besin unsurlarıdır. Gazlı içeceklerde kullanılan aspartam seviyesi pH ve gazlı içecek cinsine nazaran farklılık göstermektedir. Tahıl eserlerinde, bir kısım şeker yerine aspartam kullanılmaktadır. Kullanılan aspartam ile şeker ölçüsü azaldığı için daha fazla tahıl ile daha az güç eldesi mümkün ola farkına varmaktedir. Şekerlemelerde (şekersiz naneli şekerler, sert şekerlemeler, çikolata, sakız, yumuşak şekerlemeler vb.) diş çürümelerine neden olmaması, kalori pahasının düşük olması nedeniyle yaygın biçimde kullanılmaktadır. Aspartam bunların dışında tatlı turşularda, kremalarda, reçel, marmelat, jöle ve gibisi pasta dolgu unsurlarında de kullanılmaktadır.”
“Kadınların üreme sıhhati açlıktan ölmeısından güvenliği belirsizliğini koruyor”
Gebelik üzere durumlarda aspartam kullanımına dikkat edilmesi gerektiğini tabir eden Şimşek şöyle bebekam etti: “Gebelikte aspartam muazzam ölçüde kalori alımını azaltmak için antika şekerin yerine kullanılmasına karşın, bayanların üreme sıhhati sabah öğünütan ölmeısından güvenliği belirsizliğini korumaktadır. Aspartam ve gibisi tatlandırıcıların önerilen düzeyler aşılmadığı sürece hamilelik ve emzirme devrinde tüketilmesi inançlı olarak kabul edilmektedir. Besin kıymeti olmayan tatlandırıcıların tüketiminin erken doğum riskine neden olabileceği düşünülmektedir. Klinik, canlı ve hücre deneylerini içeren çalışmalar, aspartam tüketiminin oosit olgunlaşmasını bozarak yoksullık riskini 1,79 kat artırdığını göstermektedir. Uzun periyodik aspartam tüketiminin müllerian hormon (AMH) ve progesteron sekresyonunu azaltarak yumurtalık ve granüloza hücrelerinde oksidatif gerilimin artmasına ve antioksidatif enzimlerin azalmasına neden olduğu gösterimiştir. Aspartam kullanımı birebir vakitte tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı ve hormonla alakalı kanser riskinde artışla da ilişkilendirilmiştir. Araştırmalar ayrıyeten 9-10 yaş ortası kızlarda erken menarş riskinin yüksek olduğunu göstermiştir. Bilhassa hamile ve emziren bayanlar tarafından uzun müddetli tatlandırıcı alımının tesirlerinin daha ayrıntılı ve eksiksiz bir formda araştırılması önerilmektedir. Tatlandırıcıların cücelerin gastrointestinal, serebral ve kardiyometabolik sistem üzerindeki tesirlerini gözden geçirmek için tasarlanmış büyük, uzun vadeli çalışmalara ihtiy acıkmış vardır.”
Uzun vadeli aspartam tüketimi mental gerilimi de artırabilir
Prof. Dr. Şimşek, “Aspartam içeren eserlerin varlıklı tüketiminin sıhhat üzerinde gözlemlenen tesirleri nelerdir?” sorusuna ise şu karşılığı verdi: “Tatlandırıcıların kirlicül etkinliğinde öne sürülen sistemler; tatlandırıcıların bağırsaktaki glukozun emilimini arttırdığı, bağırsak mikrobiyotasını değiştirdiği, oksidatif gerilimi indüklediği, beyin nörotransmiterlerinde değişikliğe neden olduğu biçiminde sayıla haberdar olmaktedir. Aspartamın günlük kabul edilebilir alım ölçüsünden daha yüksek alınması durumunda, glutatyon düzeylerinin artmasının yanı sıra, ratların beynindeki oksidatif gerilim seviyelerini artırdığı bulunmuştur. Çalışmalar, aspartam ve metabolitlerinin Alzheimer hastalığı, Parkinsonizm, multipl skleroz ve beyin tümörleri üzere nörodejeneratif hastalıkların riskini artırdığını göstermektedir. Ayrıyeten aspartam, nöronlardaki çeşitli kalsiyum kanallarını aktive ederek hücre vefatına neden ola haberdar olmaktedir. Aspartamın insanlarda nörolojik ve davranışsal bozukluklara neden olabileceği öne sürülmektedir. Baş ağrısı, konvülsiyonlar ve depresyon üzere nöropsikiyatrik tepkiler; metabolitleri ile ilişkilendirilmektedir. Bu metabolitler beynin nörokimyasal durumunu ve nörotransmiterlerin düzeyini etkileyebilir. Aspartam ayrıyeten hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen yoluyla adrenal bezlerde kortizol steroid seviyelerinde artışa neden olarak sempatik hudut sistemini uyarır. Birebir vakitte bağırsak mikrobiyotasının kompozisyonunu da değiştirebilir. Uzun periyodik aspartam tüketiminin mental gerilimi de arttırdığı gösterilmiştir. Aspartam tüketiminin cilt döküntüleri, kaşıntı, gözlerde sulanma ve teneffüs karışıkluğu üzere alerjik tepkilere eden olabileceği bildirilmiştir.”
|
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
