Ege Üniversitesi Güneş Gücü Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş’ın yürütücülüğünü yaptığı “Kristal Silisyum Fotovoltaik Panellerin (PV) Geri Dönüşümü ve Ömür Döngüsü Analizi” başlıklı proje, TÜBİTAK ARDEB 1001 programı kapsamında desteklenmeye uygun görüldü. Türkiye’de alanında gerçekleştirilen birinci Ar-Ge çalışması olması bakımından dikkat çeken proje ile güneş gücü elde edilmesinde kullanılan Fotovoltaik Panellerin geri dönüşümü ve gelecekte oluşacak atık tehlikesinin önlenmesi amaçlanıyor.
Ege Üniversitesi Güneş Gücü Enstitüsünün Türkiye’deki birinci ve tek güneş gücü araştırma enstitüsü olduğunu söyleyen Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Enerji kaynakları ve kullanımına yönelik bilgi üretiminde ve teknolojik gelişimde öncü olan Güneş Gücü Enstitümüz, 1978 yılında ülkemizde kurulan birinci ve tek güneş gücü araştırma enstitüsüdür. Ülke güç siyasetlerinde kelam sahibi olan kurumumuz, kendini daima geliştiren yapısı ile alanında örnek, model oluşturan, üniversal pahalara sahip memleketler arası bir enstitü kimliği taşımaktadır. Enstitümüz akademisyenlerince gerçekleştirilen projeler, pek çok bilimsel kurum ve kuruluş tarafından desteklenmektedir. Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş hocamızın yürütücülüğünü yaptığı proje ile güneş güç sistemlerinde kullanılan panellerin geri dönüştürülmesi hedefleniyor. Hocamızı ve takımını tebrik ediyorum” diye konuştu.
Projenin ayrıntılarını anlatan Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş, “Dünyadaki toplam fotovoltaik (PV) sistem şurası gücü 2022 yılı sonunda 1 TW’ı (1000 GW), Türkiye’de 10 GW kapasiteyi aşmıştır. İklim değişikliğine karşı hedeflenen pak güç geçişinde değerli bir aktör haline gelen PV sistemlerin global kapasitesinde yıllık ortalama 100 GW artış görülmektedir. Süratli suram, düşük işletme ve bakım maliyetleri açısından da epeyce cazip bir seçenek haline gelen PV sistemlere ömür sonunda ne olacağı ise şimdi gereğince popülerleşmemiş bir husustur. Ortalama 25-30 yıllık ömür müddetine sahip olan PV modüllerin geri dönüştürülmemesi durumunda, 2050 yılında 78 milyon ton atığın tüm dünyada çevresel bir yük oluşturacağı Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) tarafından öngörülmektedir dedi.
“Atıkların bertarafı konusunda yasal bir prosedür eksikliği var”
Pek çok ülkede PV modüllerinin atıklarının bertarafı konusunda yasal bir prosedür bulunmadığı söz eden Doç. Dr. Çeliktaş, “PV modüller için ülkelerin spesifik bir regülasyon yayınlamamış olması, atık sorununa karşı alınacak tedbirlerin artış suratını da etkilemektedir. Ülkelerin atık haline gelen modüller hakkında nasıl bir yasal prosedür uygulayacağı, panel üreticilerinin ve sistem kullanıcılarının sorumluluk hisselerinin ne olacağı hakkında ayrıntılı bir tahlil bulunmamaktadır. Avrupa’nın Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipmanlar Direktifi’nde atık haline gelen PV modüllerin sorumluluğunun üreticilere ilişkin olduğu açıkça belirtilmiştir lakin ne biçimde gerçekleştirileceğine dair ayrıntılı bir bilgiye yer verilmemiştir. Öbür ülkelerde olduğu üzere ülkemizde de PV modüllerin şimdi yasal bir sınıflandırmaya girmemesine karşın bilimsel araştırma düzeyinde çalışmalar yürütülmektedir. Etrafa hassas, sürdürülebilir ve yenilikçi prosedürlerin geliştirildiği TUBİTAK projemizin en kıymetli amaçlarından biri de yakın gelecekte karşı karşıya kalacağımız PV modül atık sorununa karşı ülkemizin bilimsel yetkinliğe sahip bir biçimde hazırlıklı olmasıdır. Öncü bir yaklaşımla yürütülen PV geri dönüşüm projesinin atık idaresi alanında Türkiye’yi öbür ülkelerin ortasında öne çıkarma potansiyeli, ülkemiz ismine kıymetli bir paha barındırmaktadır” diye konuştu.
Ege Üniversitesi, İzmir Demokrasi Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü iş birliğinde yürütülen proje takımında; Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş, Prof. Dr. Ceylan Zafer, Doç. Dr. Tuğba Keskin Gündoğdu, Doç. Dr. Burak Gültekin, Arş. Gör. Dr. Hüseyin Sarıaltın bulunuyor. Projede ayrıyeten bir doktora, bir yüksek lisans ve iki lisans öğrencisi olmak üzere dört bursiyer olarak vazife alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
