Yaklaşık iki hafta önce Ukrayna’ya yapılan saldırının etkileri nedeniyle Rusya’daki bağlarını kesen veya işlerini askıya alan işletmeler arasına McDonald’s , Coca-Cola ve Paypal Holdings de katıldı.
Saldırı nedeniyle uluslararası yaptırımlar, hava sahası ve ulaşım bağlantılarının kapatılması, SWIFT ve sermaye kontrollerindeki mali kısıtlamalar birçok şirketin Rusya’da parça tedarik etmesini, ödeme yapmasını ve mal teslim etmesini imkansız hale getirmese de zorlaştırdı.
Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasının ardından yabancı işletmeler tarafından özellikle enerjide yapılan otuz yıllık yatırım tersine dönmeye başladı. İşte bağlantılarını çözmeye başlayan veya iş anlaşmalarını durduran büyük şirketlerden bazıları:
Rusya’nın en büyük yabancı yatırımcısı BP Plc, 27 Şubat’ta %20’lik hissesinden ayrılacağını ve şirketin küresel petrol ve gaz üretimini üçte bir oranında azaltacağını sürpriz bir şekilde duyurdu.
Shell Plc, Rusya’nın “anlamsız askeri saldırganlık eylemini” gerekçe göstererek BP’yi izledi. Şirket, Sakhalin-II sıvılaştırılmış doğal gaz tesisi ve Almanya’nın engellediği Nord Stream 2 boru hattı projesine katılımı da dahil olmak üzere devlet kontrolündeki Gazprom ile ortaklıklarını sonlandıracağını duyurdu. (Her iki proje de yaklaşık 3 milyar dolar değerinde). Exxon Mobil Corp., Sahalin-1 operasyonlarını “durduracağını” açıkladı.
Norveç’in devlete ait enerji devi Equinor ASA, Rusya’daki yaklaşık 1,2 milyar dolar değerindeki ortak girişimlerinden çekilmeye başlayacağını söyledi. Buna paralel olarak, dünyanın en büyüğü olan Norveç’in egemen servet fonu, yaklaşık 2,8 milyar dolar değerindeki Rus varlıklarını donduruyor ve 15 Mart’a kadar çıkmak için bir plan hazırlayacağını açıkladı.
Visa Inc. ve Mastercard Inc., 5 Mart’ta Rusya’daki operasyonlarını askıya aldıklarını duyurdu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, ABD’li milletvekilleriyle yaptığı görüntülü görüşmede şirketlere Rusya’daki tüm işlerini durdurmaları çağrısında bulundu. Firmaların her biri, ülkeyle bağlantılı işlerden net gelirinin yaklaşık %4’ünü alıyor. Ertesi gün American Express’de açıklamada bulundu.
Paypal Salı günü yaptığı açıklamada, hizmetleri askıya aldığını açıkladı. Şirket, “sonuçta bu durumdan kaynaklanabilecek toplam potansiyel finansal etkiyi makul bir şekilde tahmin edemediğini” söyledi. Fitch Group ve Moody’s Corp., Rusya’daki operasyonlarını askıya aldıklarını söyledi. İki derecelendirme şirketi de Rusya’nın notunu düşürdü.
General Motors Co., Ford Motor Co., Volkswagen AG ve Toyota Motor Corp. dahil olmak üzere dünyanın en büyük otomobil üreticileri, bir hafta içinde Rusya’ya veya ülkedeki atıl tesislere sevkiyatı durduracaklarını açıkladı. Kamyon üreticileri Volvo AB ve Daimler Truck Holding AG de oradaki ticari faaliyetlerini durdurdu.
McDonald’s, Coca-Cola ve Starbucks Corp. Salı öğleden sonra bir dizi duyuruyla Rusya’daki operasyonlarını geçici olarak durduracaklarını açıkladılar. PepsiCo Inc., ülkedeki meşrubat satışlarını askıya alacağını, ancak süt ve bebek maması gibi günlük temel ihtiyaç maddelerini satmaya devam edeceğini duyurdu.
Pazarın %30’undan fazlası ile Rusya’nın lider akıllı telefon satıcısı Samsung Electronics Co., tüm ürünlerinin Rusya’ya ihracatını askıya aldı. Samsung, bölgedeye 6 milyon dolar bağışlayacağını açıkladı.
Amazon.com Inc.’in bulut bilgi işlem birimi, bir blog gönderisinde Rusya veya Beyaz Rusya’da yeni müşteri kabul etmeyi bırakacağını duyurdu. Şirket, Amazon Web Hizmetleri birimi, “Rusya’da veri merkezi, altyapısı veya ofisi olmadığını ve uzun süredir Rus hükümetiyle iş yapmama politikamız var. Ayrıca Rusya ve Beyaz Rusya’da AWS için yeni kayıtlara izin vermeyi de durdurduk.” şeklinde açıklama yaptı.
4 Mart’ta Microsoft, Ukrayna’nın “haksız, sebepsiz ve yasa dışı saldırısını” kınadı ve Rusya’daki tüm yeni ürün ve hizmet satışlarını askıya aldığını söyledi. Apple Inc., Rusya’da iPhone satışlarını durdurdu ve Apple Pay hizmetlerini ve diğer ürünleri sınırlamaya başladı ve RT News ve Sputnik News uygulamalarını ülke dışındaki App Store’lardan kaldırdı. Rusya’nın en büyük bilgisayar tedarikçisi HP Inc. ve Intel Corp., ülkeye ihracatı durdurdu.
Nike Inc., Rusya’daki satışları askıya alma nedeni olarak lojistik sorunları gösteren birkaç tüketim malları şirketinden biri oldu. Rusya’da 86 Zara mağazası da dahil olmak üzere 502 mağazası bulunan İspanyol moda perakendecisi Inditex SA, “operasyonların ve ticaret koşullarının sürekliliğini garanti edemediğini” söyleyerek buradaki tüm mağazalarını geçici olarak kapattığını ve çevrimiçi satışları durdurduğunu açıkladı.
