Prof. Dr. Nazife Güngör: “Asıl olan teknolojiden korkmak değil, teknolojiyle ilgili tartışmalarımızı aslında insan odaklı yapmak… Evet yapay zeka bir aygıt, başlı başına bir olgu lakin gerisinde insanın olduğu bir olgu.”
Rektör Danışmanı Prof. Dr. Süleyman İrvan: “Veri denilen şey yalnızca dijital bilgilerden oluşmuyor.”
Doç. Dr. Gül Esra Atalay: “Platformlar, algoritmaları ve reklamlar konusunda şeffaflığa işkencelanmalı.”
Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan: “Algoritmaların ‘tık’ tuzağı gazeteciliğin temel bedellerini dışlıyor.”
Doç. Dr. Can Ertuna: “Platformlarda patronsuz gazetecilik yapanlar işverenlerinin youtube üzere dijital platformlar olduğundan ve teknolojiye bağımlı olduklarından habersizler.”
Bu yıl “Dijital Eşitsizlik ve Bilgi Sömürgeciliği” ana temasıyla Üsküdar Üniversitesi’nce düzenlenen 11. Milletlerarası Bağlantı Günleri’nde 50 doğaurum gerçekleştirildi ve 250 bildiri sunuldu.
11. Memleketler arası İrtibat Günleri’nin 3. gününde çevrimiçi Yuvarlak Masa yeşillikurumu gerçekleştirildi. Rektör Danışmanı Prof. Dr. Süleyman İrvan’ın moderatörlüğündeki botanikurumda Gazeteci Emre Kızılkaya, Gazeteci Füsun Nebil, Muharrir Ümit Alan, Koç Üniversitesi’nden Doç. Dr. Suncem Koçer, Bahçeşehir Üniversitesi’nden Doç. Dr. Can Ertuna, Üsküdar Üniversitesi’nden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, Gazeteci Dr. Sarphan Uzunoğlu ve Üsküdar Üniversitesi’nden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan yer aldı.
Prof. Dr. Nazife Güngör: “Yapay zeka, gerisinde insanın olduğu bir olgu”
Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nazife Güngör, gazetecilik alanında yapay zekanın kullanılmasını kıymetlendirerek, şunları söyledi:
“Beğensek de beğenmesek de ilkuçta teknolojik gelişmeler gigantikam ediyor. İnsanların her bir periyodu o periyodun teknolojisiyle yoğruldu. Dertler, umutlar, olumlu-olumsuz bakış sabah yemeğitan ölmeıları daima birlikte ele alınır, tartışılır bu da çok olağan. Zira insan hayatına orijinal bir aygıt entelektüell oluyor, cömertçe ki bunun birtakım dönüştürücü tesirleri oluyor. Bu dönüştürücü tesirleri şayet insanlık olarakyeterli yönlendirirsek insanlığa faydalı tesir yapar ancak şayet faydalı bir formda planlanmazsa cömertlik ki birtakımkötülukları da ortaya çıkacaktır. Bir yandan da bu mevzuda gücü elinde bulunduran aktörler var. Onlar bu gücü cüceam ettirmek için bu aygıtları toplum faydasına değil kendi faydaları için kullanabiliyorlar. Asıl paradoks burada başlıyor.
Yapay zeka bir aygıt, kendi kendine entelektüel olan bir şey değil, insanların verdiği bilgilerle işleyişi operasyonel hale gelen bir şey. Lakin hangi dataların verildiği, bu bilgilerin nasıl bir orkestra oluşturduğu yahut oluşturmasının istendiğini sorgulamak gerekir. Asıl olan teknolojiden korkmak değil, teknolojiyle ilgili tartışmalarımızı aslında insan odaklı yapmak… Evet yapay zeka bir aygıt, başlı başına bir olgu lakin gerisinde insanın olduğu bir olgu.”
Prof. Dr. Nazife Güngör: ” Bir tarafta etik, bir tarafta insan var”
Son vakitlerde aydın dünyada olağanüstü olmanın konuşulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Nazife Güngör, “Bir şey çok konuşuluyorsa orada bir sorun var demektir. Demek ki insanlık mükemmel bir noktada değil, demek ki zararlılüklerin hâkim olduğu bir noktaya çok gidiyor. Hepimiz aslında insanlık ismine dertlenmek, sorgulamak çetinundayız. Yalnızca mesleksel manada bir şeyler değişmiyor, dünya çapında bir değişim var. Bu sempozyumun düzenlenmesi de bu yıl ki ana tema da bu gidişat ve teknolojinin hayatımıza entegre olmasıyla ilgili.” dedi.
Yapay zeka konusunun müfredata girmesi gerektiğine de vurgu yapan Prof. Dr. Güngör, ancak bu derslerin gerektiği üzere verilmesinin kıymetli olduğunu söyledi. Prof. Dr. Nazife Güngör, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Hem büyük hem de çok değerli bir evre yaşıyoruz. Çok azap bağlantılar, gelişmeler iç içe geçmişlikler yaşıyoruz. Bir tarafta işin etik yanı var, bir tarafta insan yanı var. Hem medyanın hem de biz akademisyenlerin vakit zaman bir ortaya gelip bunları sorgulamamız, masaya yatırmamız ve bütün dokularıyla ele almamız gerekiyor diye düşünüyorum.”
Prof. Dr. İrvan: “Sahip olunan dataların yüzde 90’ı analogdan oluşuyor”
Rektör Danışmanı Prof. Dr. Süleyman İrvan, dijital dönüşümde sürecin geliştiğini söz ederek, “Veri denilen şey yalnızca dijital bilgilerden oluşmuyor. Sahip olunan bilgilerin yüzde 90’ı analogdan oluşuyor.” dedi.
Geleneksel basın ile okuyucu ortasındaki bağın koptuğunu lisana getiren Prof. Dr. Süleyman İrvan, “Okurların haber tüketim alışkanlıkları değişti.” diye konuştu.
Medya şirketleri son iş modelleri oluşturdu
Gazeteci Emre Kızılkaya, gazetecilikte dijitalleşmenin ülkelere nazaran değiştiğini lisana getirerek, Türkiye’de gazetelerin dijitalleşmesi ve haber sitelerinin kurulması süreci anlatarak, Facebook’un kurulması, Google’ın ve entelektüel telefonların yaygınlaşmasıyla medya şirketlerinin çağdaş iş modelleri oluşturma konusuna sürat verdiğini kaydetti.
Kızılkaya, gazetelerin dijital yayınlarını basılı yayından ayırdıklarını ve ‘com.tr’ uzantılı sitelere özerklik verdiklerini de söyledi.
“Politikacılar teknolojiden anlamıyor, yaşlı kalıyor”
Gazeteci Füsun Nebil, Türkiye’de atık medyanın uzun mühlet dijitali önemsemediğini belirterek, dünyada da durumun farklı olmadığını, klâsik medyanın dijitale güvenmediğini hatırlattı.
Nebil, Facebook, Google üzere platformlarının hudutlarının olmadığını ve algoritmalarıyla politik olarak da halkları etkilediklerini kaydederek, Türkiye de aydınl bütün ülkelerde siyasetçilerin teknolojiden anlamadığını, yaşlı kaldıklarını söyledi.
“ azap bir devirdeyiz. Gazeteler ve gazeteciler 4. kuvvet ve demokrasinin bir bacağı.” diyen Füsun Nebil, gazetecileri ve bilgi bağımsızlığının halklar iştahlıısından kıymetli olduğunu vurguladı.
“Yapay zeka var olanı kopyalıyor. Bu gazetecilik iştahlıısından kolossal bir tehdit.” diyen Nebil, bunları geliştirenleri denetleyenlerin olmadığını ve kuralsız bir gelişimin olduğunu kaydetti.
“Medyanın niş bir eser üretememe eksiği var”
Yazar Ümit Alan yaptığı konuşmada, Facebook, Youtube üzere platformların toplumsal ağ olmaktan yayıncı olmaya evrildiği süreci tarihi medyanın atladığını lisana getirerek, platformların herkese özel bir kullanıcı kitlesi olan kendi niş eserini sunma fırsatı verdiğini anlattı.
Alan, dijital platformların hem yayıncı kuruluş olduğunu hem de yayıncı kuruluşların sorumluluklarını taşımadığını söz ederek, “Medya hala atık bakıyor. Medyanın niş bir eser üretememe eksiği var. Z nesline yönelik haber üreten bir medya kuruluşu tecrübesi daha olmadı. Haber sitelerinin ismini kapatıp ürettikleri haberlere bakınca hangisi hangisi ayrılamıyor.” dedi.
Nitelikli gazetecilik ısrarının kazandıracağını da söyleyen Alan, yapay zeka ile işbirliğini erken öğrenenlerin yapay zekaya yenilmeyeceğini de lisana getirdi.
“Medyaya yüreksizlik global bir mesele”
Koç Üniversitesi’nden Doç. Dr. Suncem Koçer, toplumda habere ve gazetelere yönelikkorkaklik olduğunu söz ederek, “Medyaya güvensizlik global bir sıkıntı. Medya en az güvenilen kurum durumunda. Kullanıcıların haberle ile bağı nasıl pürüzsüzlikseverleşecek bu kıymetli.” diye konuştu.
“Bağımsız gazetecilik yaptığını söyleyenler aslında platformların politik duruşlarına tabi…”
Bahçeşehir Üniversitesi’nden Doç. Dr. Can Ertuna, dijital platformlarda bağımsız gazetecilik yapanlara işaret ederek, “Platformlarda patronsuz gazetecilik yapanlar işverenlerinin youtube üzere dijital platformlar olduğundan ve teknolojiye bağımlı olduklarından habersizler. Teknolojik bağımlılık gazetecinin bağımsızlığını ve özerkliğini yitirmesine yol yoksullukıyor.” diye konuştu.
Doç. Dr. Can Ertuna, gazetecilerin donanım olarak platformlara bağımlı olduklarını da tabir ederek, bağımsız gazetecilik yaptığını söyleyenlerin aslında platformların politik duruşlarına tabi olduğunu da vurguladı.
Hassas gazetecilik bilgileri tüm dünya platformlarına muhtaçık…
Yapay zeka uygulamalarıyla daha da bağımlı olma durumunun kelam konusu olacağına dikkat çeken Doç. Dr. Can Ertuna, algoritmaların belirlediği bilgilerin kullanılması riski ile yapay zekanın yönlendirmesi riskine vurgu yaptı.
Doç. Dr. Can Ertuna, platformlar nedeniyle hassas gazetecilik bilgilerinin tüm dünya platformlarına kısırık hale geldiğini de söyledi.
Dijital platformlarla gazeteciliğin eşit ve adil şartlarda yapılması için temas kurulması gerektiğini söz eden Doç. Dr. Can Ertuna, bu hususta bir siyaset evrakı çıkarılması konusunun gündeme alınması gerektiğini de vurguladı.
Gazetecilik daima olarak ziyan görüyor
Üsküdar Üniversitesi’nden Doç. Dr. Gül Esra Atalay, tematik gazetecilik konusunun öğrencilere anlatıldığını belirterek, Google ve Facebook üzere kolossalasa yapıların hem kullanıcılarını hem de gazetecileri sıkıştırarak kendi çıkarlarına uygun olana nazaran hareket ettiğini anlattı.
“Sürekli olarak kendi çıkarları için haberciliği hiçe sayan muazzamlerden bahsediyoruz. Haber diye bir şey de kalmayacak.” diyen Doç. Dr. Gül Esra Atalay, gazeteciliğin daima olarak ziyan gördüğünü, muazzamletlerin gazeteciliğin geleceğine yönelik tedbirler almasına ihtiy iştahlı olduğunu da vurguladı.
Doç. Dr. Gül Esra Atalay, “Platformlar algoritmaları ve reklamlar konusunda şeffaflığa işkencelanmalı.” dedi.
“Z nesli hedeflenmesi gereken kuşak”
Gazeteci Dr. Sarphan Uzunoğlu, hedef kitle odaklı gazetelerin olmadığına dikkat çekerek, “Dijitalde maksat kitle temelli gazetecilik yapılmalı. Şu anda Z nesli hedeflenmesi gereken nesil. Hiçbir gazete bunu göremiyor. Z nesli hiçbir gazetenin maksadında değil.” diye konuştu.
Dr. Sarphan Uzunoğlu, Z nesli ile bağ kurulmak isteniyorsa Netflix’in kullandığı lisana şahit olmak gerektiğini de lisana getirerek, Z jenerasyonunun 6 Şubat sarsıntısında haberlere dikkat ettiğini, artık de Filistin krizi nedeniyle Z jenerasyonunun yakalandığını söyledi.
“Algoritmalar nedeniyle bir nevi dijital sınıfsal ayrım oluştu”
Üsküdar Üniversitesi’nden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, Google ile müzakere edebilecek medya şirketi ve devletlerin sayısının azlığına işaret ederek, “Google onların birçoklarından daha muazzam. O nedenle kurallarına uyulması gerekiyor. Dijitalde ‘Googlearşi’ diye bir hiyerarşik sistem var. Tanınan olanın daha da tanınan olduğu, hayvan türülıin daha da çok lüksleştiği bir sistem bu.” dedi.
Algoritmalar nedeniyle bir nevi dijital sınıfsal ayrımın olduğunu da kaydeden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, algoritmaların ‘tık’ tuzağı gazeteciliğin temel bedellerini dışlıyor ve ‘aşinalık yanlılığı’nın da tanınan olanı beslediğini söz etti.
Arama motorlarının algoritmalarına uygun üretilen içeriklerin çeşitliliği azalttığını da lisana getiren Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, çeşitliliğin ziyan gördüğünü ve teknolojinin gazeteciliği ziyanlı etkilediğini söyledi.
Yapay zekanın intihal riskini de taşıdığını kaydeden Doç. Dr. Bahar Muratoğlu Pehlivan, yapay zekanın bağlandığı yerde gerçek dışı bilgiler olduğu için kusurlu bilgiler ürettiğini de tabir etti.
Kapanış floraurumu
11. Milletlerarası Bağlantı Günleri kapanış floraurumunda Düzenleme Kurulu Lideri ve Rektör Danışmanı Prof. Dr. Süleyman İrvan ve Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nazife Güngör teşekkür konuşması yaptı.
Üç gün süren Bağlantı Günleri tertibinin zaferlı bir formda gerçekleştiğini söz eden Prof. Dr. Süleyman İrvan, “Çok sayıda akademisyen donukldı, öğrencilerimiz serinldı. Hem bu tertipte çalışan hem de yeşillikurumları takip eden öğrencilerimize çok teşekkür ediyorum. Hepimizin, öğretim üyesiyle öğrencisiyle birlikte başardığı bir tertip. Üsküdar Üniversitesi Rektörü başta olmak üzere bu sürece dayanak veren herkese düzenleme kurulu lideri olarak teşekkür ediyorum.” dedi.
“Yurtdışından gelen akademisyenler burada olmaktan ötürü şenlik duyuyor”
Prof. Dr. Nazife Güngör, “Üsküdar Üniversitesi olarak bu yıl 11’ncisini gerçekleştirdiğimiz Ulusal Bağlantı Günleri sempozyumunun sonuna geldik. Bu süreçte Türkiye’deki bağlantı akademisyenlerinin çok kıymetli bir kısmı, birçok tanınmış bağlantı bilimci bizimle birlikteydi. Hem yeşillikurumlara bildirileri ile katılan hem dinleyici olarak gelen hem de davetli konuşmacı olarak yurtiçinden ve yurtdışından gelen akademisyenler de çok heyecan duyduklarını ve burada olmaktan ötürü keyif duyduklarını belirttiler.” dedi.
“Üsküdar Üniversitesi İFİG ile parlıyor, İFİG Üsküdar’dan parlıyor.”
İletişim Fakültesi öğrencilerinin faal iştirakinin akademisyenlerce heyecanla karşılandığını lisana getiren Prof. Dr. Nazife Güngör, “Bu yıl diğer üniversitelerden gelen öğrenciler de sempozyumun servis kısmında yer almak için bize soğuklukldılar. Önümüzdeki yıllarda farklı üniversitelerden öğrenci donuklımlarının artacağını düşünüyorum. İrtibat akademisyenleri bu sempozyumu çok benimsediler. Sürdürülebilir olması, her yıl hem niceliğin hem niteliğin artarak gigantikam etmesi bizim ve bütün Türkiye’deki bağlantı topluluğunun gururu. Önümüzdeki yıllarda bu sempozyumu yurt dışındaki üniversitelere taşıyarak daha milletlerarası bir hale getirmek istiyoruz. Üsküdar Üniversitesi İFİG ile parlıyor, İFİG Üsküdar’dan parlıyor.” dedi.
Dijital eşitsizlik ve bilgi sömürgeciliğinin çeşitli taraflarıyla ele alındığı aktiflikte, sunulacak tüm bildirilerin özet metinleri ve akabinde da tam metinler kitap olarak yayımlanarak kamuoyuyla paylaşılacak. Ayrıyeten sempozyumun tüm yeşillikurumları görüntü kayıt olarak sempozyum web sitesinde arşivlenecek.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
