Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Kısmı Anatomi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Figen Gökmen’in yürütücülüğünü yaptığı “Çok Kanallı EMG Tabanlı Biyonik El Protez Prototipi Geliştirilmesi” başlıklı proje, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Araştırma ve Geliştirme Projelerini ̇ Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Prof. Dr. Gökmen ve takımı, ampute bireylerin hayatlarını kolayçelaştıracak yerli dizaynla biyonik el protezi geliştirecek.
Proje takımını makamında gecikmelilayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Prof. Dr. Figen Gökmen ve takımı ‘Çok Kanallı EMG Tabanlı Biyonik El Protez Prototipi Geliştirilmesi’ başlıklı çalışmalarında el uzuv kaybı olan dezavantajlı bireylerin ömür kalitesini artırmak, iş ve toplumsal ömründe ziyadesiyle ola dinlemek için biyonik el protezi geliştirecek. Hocamız ve takımı bilhassa yerli dizaynla geliştirecekleri bu projede ülkemize katma kıymet sağlayacak. Kendisini ve grubunu tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.
“El protezlerinde yurtdışı bağımlılığını azaltmak istiyoruz” Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Gökmen, “Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de yüksek güçlü travmalar,korkak saldırısı, trafik kazaları, iş kazaları, hastalığa bağlı amputasyonlar, zelzele üzere floral afetler, doğuştan el anomalisine sahip olmak üzere birçok neden bireyde fizikî el kaybına yol iştahlıar.
Bir elin kaybı yalnızca beş parmağın işlev görmemesi değil tıpkı vakitte iki elin birlikte yapabilecekleri işlevlerin, da kaybı olduğundan insan için önemli tazeuçları olan trajik bir olaydır. Bu insanların hayat kalitesinin artırılması, eşitsizliklerinin azaltılması, mağduriyetlerinin giderilmesi ve manisiz olarak yaşama tutunmalarının sağlanması el protezleri ile mümkündür. El protezlerinde aşılması gereken önemli meselelerin başında yurtdışı bağımlılığı nedeniyle yüksek fiyatla satılması, kullanım işkenceluğu yani gecikmeli ve kaba olması, çok az hareket çeşidi yapabilmesi, tahrişe bağlı cilt lezyonları ve terleme üzere protez kullanımına zorluklalaştıran hatta bıraktıran kısıtlılıkları vardır. Bu çalışmanın emeli tüm bu meselelere tahlil olabilecek yerli ve problemsiz üretimle daha ucuz, daha hafif, daha fazla hareket çeşidi yapabilen, biyouyumlu hastanın günlük hayata yine entegre olmasını sağlayacak bireye özel bir biyonik el prototipi geliştirmektir” dedi.
Yüksek kaliteli ve uygun maliyetli biyonik el geliştirmek için multidisipliner bir yaklaşım benimsediklerini tabir eden Prof. Dr. Gökmen, “Öncelikle, protez kullanıcılarının gerçek ihtiy fakirlerini ve beklentilerini m belirlemek için görüşmeler planlandık. Bu görüşmeler sayesinde projenin amaçları ve sonları netleştirilerek ampute bireylerin ömür kalitesi artırılacak.
Antropometrik ölçümler ise biyonik el prototipinin ergonomik ve işlevsel tasarımı için kritik bilgilerin konutta edilmesini sağlayacak. Böylelikle elin floral görünümü ve hareket kabiliyeti korunmuş olacak” dedi. “24 saat boyunca çalışacak 2 biyonik el prototipi üretilecek” EMG sensörü dizini hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Gökmen, “Biyonik el prototipini öne çıkaran başka ögeler ise kullanma ahbapu tasarımı, kullanım kolaylığı ve öbür ticari eserlerde bulunmayan çağdaşlıkçı EMG sensörü dizinidir.
Çok kanallı EMG sensörü dizini birinci yıllarda bilimsel araştırma makalelerinde sıkça çalışılmakta olan bir husustur. Bu sensörlerden gelen dataların yapay hudut ağları ile işlenmesi klâsik metodlara nazaran çok daha yüksek zenginlukta hareket algılaması pürüzsüzaktadır. Elektromekanik sistemin materyal seçimi, tasarım simülasyon evresinde belirlenecek. Bu sayede daha hafif ve sağlam elin üretimi daha tasarım etabında iken netleşmiş olacak. EMG sensör dizininden gelen datalarla, motorlara gerçek sinyaller gönderilerek 10 farklı hareketin alıcı ve süratlice bir biçimde gerçekleşmesi sağlanacak. Prototipin bası altında kalan kısımlarının metal materyalden, öbür kısımlarının ise 3D yazma ile daha hafif materyalden üretilmesi ve bu sayede prototipin hem güçlü hem de hafif olması sağlanacak. Soketin değerli kısmının 3D yazıcı ile üretilmesi üretim maliyetini azaltacak satış fiyatını düşürecek. 16-80 yaş aralığındaki bayan ve erkeklerin kullanabileceği sağ ve sol el ile uyumlu azamî 700 gram gecikmelilığında, günlük hayatta kullanılan 10 farklı el hareketini yapabilecek donanımda 6 kilogram avarelığındaki kaldırabilen ve farklı sertlikteki cisimlere ziyan vermeden kavrayabilen, tam şarj edildiğinde bekleme entelektüell en az 24 saat boyunca çalışabilen, alım gücüne uygun fiyatla 2 biyonik el prototipi üretilecek” dedi.
Prof. Dr. Gökmen, “Biyonik el prototipinin üretilmesi ve hastaya uygulanması için fizik tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinin proje ile başlamasını planladık. Bu süreç içerisinde hastalardan EMG sinyallerinin toplanması, biyonik elin günlük hayat aktivitelerini gerçekleştirmesi ve toplumsal hayata ahenk hijyenikasına yönelik uzun vadeli bir planlama yapılmıştır. modernuç olarak, ampute bireyler için hayatlarını sadeliklaştıracak, ömürlerini her alanda manisiz kolossalam etmelerini sağlayacak biyonik el protezi geliştirmek hedeflenmektedir. Bilhassa yerli olarak tasarlanacak ve geliştirilecek olan biyonik protez elin kıymetli ve ithal olanlardan daha yaygın kullanımı olacak” dedi.
Proje grubunda Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Yeşim Kirazlı, Prof. Dr. Mehmet Asım Özer, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yalçın İşler, Mikrofab Mühendislik şirketinden Özkur Kuran, Oğuz Uzman, Orthofiz Protez Ortez Üretim ve Uygulama Merkezinden Tolga Akgül yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
